Nieuws van Museum Hindeloopen

De vorderingen in het museum zijn zichtbaar. Op de plek waar de nieuwe toegangsvleugel komt, de Hinde- ‘looper’ zijn de grondwerkzaamheden bijna klaar om de funderingen te gaan maken en heipalen de grond in te brengen. Binnen zijn in het oude stadhuisdeel een deel van de verrotte uiteinden van de plafondbalken alweer vervangen en zien ze er weer robuust uit. Een ander vervelende klus zit er alweer bijna op, op de 1^e verdieping, het verwijderen van asbest. Het duurt niet lang meer totdat er alleen nog maar wordt opgebouwd in plaats van afgebroken en dat wordt tijd ook!

Achter de schermen heb ik, met hulp van vele specialisten, hard gewerkt aan de Design Brief die zo goed als af is. De Design Brief is de figuurlijke ‘bijbel’ die de basis vormt voor de nieuwe herinrichting. Tentoonstellingsmakers gebruiken hem om uiteindelijk met vitrines, multimedia en presentaties het verhaal van Hindeloopen op een geheel nieuwe en modernere manier te vertellen. Deze week heb ik een bezoekje gebracht aan Museum Kaap Skil op Texel, een eiland dat net als Hindeloopen door zijn ligging vooral gespecialiseerd was in de zeevaart, maar anders dan Hindeloopen vooral tussenstop was. Het museum heeft een prachtige maquette met schepen van de Gouden Eeuw, die voor de kust van Texel liggen: fluitschepen, beurtschepen, linieschepen en fregatten, alles is er te zien. Indrukwekkend en heel inspirerend.

Wat ik ook mee mocht maken was een schenking voor het museum; een heuse Hendrik Lap. Veel van jullie zullen de naam al wel eerder gehoord hebben. Het is een prachtige tekening van een Hindelooper Kamer. Eerst konden we geen handtekening en jaartal vinden, zoals gebruikelijk is bij zijn tekeningen, maar na wat speurwerk vonden we zijn handtekening en ook het jaartal 1873. Hendrik Lap overleed in 1874 dus dit is een van zijn laatste tekeningen die hij gemaakt heeft. Tekenen was niet zijn beroep dus hij maakte er niet zo veel.

Graag vertel ik wat meer over de tekening en Hendrik Lap. Vermoedelijk heeft Hendrik Lap zichzelf het tekenen aangeleerd. Dat is te zien aan hoe het perspectief in de vroege tekeningen is verwerkt. Ook de verhoudingen van meubels en mensen kloppen niet helemaal. In latere tekeningen zijn perspectief en verhoudingen sterk verbeterd en de kleuren bruin en blauw overheersen, zoals ook de geschonken tekening laat zien. Zijn eerste opdrachten ontving Lap waarschijnlijk door bemiddeling van de plaatselijke predikant Wopke Eekhoff. In 1849 maakte hij in opdracht voor Ds. Horatius Arents Ferf een hele serie interieurs (Hindelooper Kamers) en klederdracht met daarbij beschrijvingen in het Hindeloopers en Nederlands. Deze zijn in 1979 opnieuw gepubliceerd in de uitgave ‘Het Hindeloopen van Hendrik Lap’. Zijn tekeningen zijn als enige bekende referentie ook gebruikt voor het vernieuwen van de Hindelooper Kamer van het Fries Genootschap, die later in de collectie van het Fries Museum kwam. Zelfs latere Hindelooper Kamers zoals die in het museum zijn op zijn tekeningen gebaseerd bij gebrek aan andere afbeeldingen. Hendrik Lap baseerde zich op de nog schaars aanwezige interieurs en op wat hem overgeleverd werd. Zo tekende hij ook naar het interieur van de Hindelooper schilder Glashouwer. Een bijna gelijke tekening is in bezit van het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen die 2 jaar eerder is getekend en waarop de mensen anders zijn gepositioneerd, evenals enkele meubels. Verder zijn er kleine afwijkingen in de tekeningen maar zijn interieur en compositie nagenoeg gelijk. Interessant detail is dat in de tekening van het Zuiderzeemuseum het jaartal 1871 is aangebracht in het haardscherm, die het aannemelijk maakt dat de tekening in dat jaar gemaakt is, maar onze tekening bevat op dezelfde plek de initialen ‘S.W.’, de vermoedelijk Hindelooper schilder van enkele meubels. Op eerdere tekeningen met de bijna gelijke compositie wordt de Hindelooper Kamer benoemd als de Hindelooper Kamer van H. Glashouwer Wzn. Die bijna 25 jaar eerder als voorbeeld heeft gediend, maar ongetwijfeld in detail al veel eigen invulling heeft gekregen.

Bernard Hilgers
directeur Museum Hindeloopen